Opinie – Helen van Empel
Het Parool – 6 september 2021
Er is niets vreemd aan dat je je niet gelukkig voelt in een rotsituatie. Psychische problemen heb je dan nog echt niet, zegt psycholoog Helen van Empel. ‘We moeten niet meteen gaan psychologiseren.’
Naar aanleiding van jaarlijkse cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek berichtten kranten en radio afgelopen vrijdag over de verdubbeling van het aantal jongeren dat ‘psychisch ongezond’ is sinds de coronacrisis en de ‘massale problemen’ waarmee jongeren kampen. Als psycholoog die de afgelopen periode tientallen gesprekken met dit soort jongeren heeft gevoerd, heb ik moeite met deze stempels. Het klinkt onnodig alarmerend. Het zou helpen als we met elkaar een realistischer beeld krijgen van wat ‘gezond’ en ‘ongezond’ is en niet onnodig gaan psychologiseren.
Want wat betekent het om ‘psychisch gezond’ te zijn? Niet dat je altijd in de zevende hemel bent, hoe fijn dat ook zou zijn. Hoewel ik persoonlijk erg gelukkig kan zijn en het ouder worden me op dat gebied veel goeds brengt, is er veel variatie in hoe ik me voel, met uitschieters omhoog en omlaag.
Het leven is ingewikkeld, door een complexe mengeling van factoren. Genen, temperament, grootse gebeurtenissen, situaties, invloeden. En dat een leven lang. Hóe ingewikkeld het leven is, dat varieert nogal per individu en bij psychische problemen is goede, passende hulp essentieel. Ik wil dan ook niets afdoen aan de terechte alarmkreten vanuit de (jeugd-)GGZ dat veel (jonge) mensen niet de zorg krijgen die ze echt nodig hebben. Maar is 25 procent van de jongeren psychisch ongezond? Dat klinkt eng.
Ja, mijn jongere cliënten hadden het afgelopen jaar meer last van de coronasituatie dan mijn oudere cliënten. Bijna altijd was een goed gesprek voldoende om de negatieve gevoelens en niet-helpend gedrag in perspectief te plaatsen en daarmee bij te sturen. Door hen te laten inzien dat het normaal is dat je je slecht voelt in een rotsituatie, of dat nu corona is of iets anders. Dat je in dergelijke periodes meer moeite moet doen om actief te blijven en om contacten te onderhouden, en dat je je dan nog steeds best rot kunt voelen. Wel vervelend.Niet gek. Niet ongezond. Heel normaal.
Het is zo logisch dat jongeren meer last hebben van de coronamaatregelen en het veranderde perspectief. Maar het is tegelijkertijd aannemelijk dat het vooral deze situatie is die zorgt voor een onplezierige, maar ‘gepaste’ reactie. Hoe je daar tegenaan kijkt maakt veel uit: ga het niet onnodig psychologiseren.
Veel mensen hebben last van het idee dat er iets mis met ze is als ze zich slecht voelen. Dat helpt niet. Zien dat je het ondanks de moeilijke omstandigheden nog best goed doet, dat helpt vaak wel.
Recente reacties