Trucjes van een alcoholist?

Alcoholisme is een complex probleem dat niet alleen iemand zelf treft, maar ook de mensen om hen heen, vooral de romantische partners. Mensen die worstelen met alcoholverslaving kunnen manipulatief gedrag vertonen, de ‘trucjes van een alcoholist’ omdat ze onbewust proberen hun verslaving in stand te houden en de confrontatie met hun probleem te vermijden.

Ontkennen, bagatelliseren, anderen de schuld geven

Een van de meest voorkomende ‘manipulatieve trucs’ van alcoholisten is ontkenning. Ze kunnen hun drankprobleem ontkennen, de ernst ervan bagatelliseren of anderen de schuld geven van hun gedrag. Dit kan verwarring veroorzaken bij hun partner, die kunnen gaan twijfelen aan hun eigen waarnemingen en ideeën. Dit kan ervoor zorgen dat de partner het ene moment denkt dat hij of zij zich aanstelt, dat het allemaal wel meevalt, en het andere moment ‘bewijs’ zoekt voor de ernst. Vaak bij de drinkende partner zelf, door boos te worden, voorbeelden aan te halen en erkenning, spijt en beloftes te eisen. De emoties en frustraties kunnen dan aan twee kanten oplopen zonder dat er een oplossing komt.

Een andere veel voorkomende ‘tactiek’ is gaslighting. Dat betekent dat je de perceptie van de werkelijkheid van de partner ontkent, verdraait, waardoor ze aan hun eigen geheugen, perceptie of gezond verstand kunnen gaan twijfelen en wanhopig en woedend kunnen worden. De drinker ontkent bijvoorbeeld dat er ruzie is geweest. Of beschuldigt de partner ervan extreem gevoelig te zijn of overdreven te reageren.

Onmisbaar gevangen

De drinkende partner kan ook emotionele chantage gebruiken, zoals dreigen te vertrekken, zelfmoord plegen of zichzelf schade berokkenen als de partner niet ingeeft en doet wat hij of zij wil.

Dat kan de ander angstig en bezorgd maken en ervoor zorgen dat iemand geen stappen durft te zetten en zich onmisbaar, en daarmee gevangen, voelt in de relatie.

Monster?

Hoe moeilijk ook als je in zo’n relatie zit, het is belangrijk om je te realiseren dat iemand die worstelt met alcoholverslaving geen slecht, manipulatief persoon IS. 

Verslaving is een complex probleem waar niemand uit vrije wil voor kiest. Het manipulatieve gedrag wordt veroorzaakt door het verslavingsmechanisme dat zichzelf, als het eenmaal draait, in stand wil houden. Het kan een monster zijn waar beide partners zich op hun eigen manier machteloos tegenover voelen.

Tegelijk is dit geen excuus om het gedrag goed te praten of mogelijk te maken, vooral als het manipulatief, beledigend of schadelijk wordt voor mensen om hen heen. Het is mogelijk om empathie en compassie te hebben voor iemand met een verslaving, terwijl je hem of haar toch verantwoordelijk houdt voor zijn daden.

Redden, helpen? Grenzen en contact

Als je een geliefde hebt die worstelt met alcoholverslaving, zou je de situatie het beste vriendelijk en begripvol kunnen benaderen, terwijl je ook duidelijke grenzen stelt en consequenties verbindt aan het overschrijden daarvan.

In de praktijk is dat natuurlijk haast bovenmenselijk. Het is daarom belangrijk om aan de ene kant de verslaafde partner aan te moedigen om hulp en behandeling te zoeken en aan de andere kant zelf steun en hulp te zoeken. Bijvoorbeeld in individuele therapie of in steungroepen voor naasten. 

Ook relatietherapie kan helpen. Om beide partners te helpen de aard van verslaving te begrijpen en hoe dit de relatie kan beïnvloeden. Om begeleiding en ondersteuning te bieden bij het stellen van gezonde grenzen, het managen van verwachtingen. Om de pijnlijke dingen die gebeurd zijn bespreekbaar te maken zonder escalatie of terugtrekken. Om contact te herstellen en elkaar beter te zien en te begrijpen.